Μετανάστης

Οι εικόνες από την ζωή που ζούσε παλιά στην χώρα του έχουν ήδη αρχίσει να σβήνουν σιγά – σιγά. Θυμάται ας πούμε ότι μεγάλωσε δίπλα σε ένα ποτάμι, σε μια καλύβα χτισμένη από πηλό και λάσπη. Θυμάται ότι είχε πολλά αδέλφια, αλλά σχεδόν δεν ξέρει πόσα από τα παιδιά που κοιμόντουσαν στην ίδια καλύβα είχαν τους ίδιους γονείς με αυτόν. Μετά, θυμάται πως είχαν μετακομίσει σε μια τσίγκινη παράγκα στις παρυφές μιας μεγάλης πόλης, ζούσαν ο ένας πάνω στον άλλο χωρίς νερό, χωρίς αποχέτευση, τις περισσότερες μέρες και χωρίς φαγητό. Αν κάποιος πέθαινε, έπρεπε να τον κουβαλήσουν και να τον ρίξουν μόνοι τους σε μια κοντινή χωματερή γιατί ο χώρος ήταν τόσο περιορισμένος.

Τα βράδια ανάβανε φωτιές σε μεταλλικά βαρέλια που είχαν κόψει στη μέση και συζητούσανε για πώς είναι η ζωή στην Δύση. Οι χώρες εκεί ήταν μαγικές, κανείς δεν κρύωνε και κανείς δεν πεινούσε. Αν ήσουν άρρωστος υπήρχαν γιατροί και νοσοκόμοι διαθέσιμοι για να σε θεραπεύσουν και δεν χρειαζόντουσαν τα ματζούνια της σοφής γριάς της παραγκούπολης. Το νερό ήταν καθαρό και τα παιδιά έπαιζαν αντί να ζητιανεύουν από τουρίστες. Η συζήτηση έσβηνε απαλά μέσα στη νύχτα και έμεναν να κοιτάζουν τα αστέρια. Μοιραζόντουσαν όλοι τους το ίδιο όνειρο, το όνειρο του μετανάστη για μια νέα ζωή.

Μετά, πριν ενηλικιωθεί ακόμη, έζησε το τρομακτικό ταξίδι του παράνομου. Αδίστακτοι δουλέμποροι τους πέρναγαν από τα σύνορα σε συνθήκες εξωφρενικές: ο ίδιος βρέθηκε τρέμοντας από το κρύο, κουλουριασμένος μέσα σε ένα φορτηγό – ψυγείο, κρυμμένος κάτω από σφαγμένα κρέατα ενός ζώου που η θρησκεία του, του απαγορεύει να φάει. Βρίσκονταν συχνά να τρέχουν να αποφύγουν αληθινούς πυροβολισμούς από συνοριοφύλακες – ώσπου κατόρθωσαν να λαδώσουν κάποιους. Οι κυνικοί οδηγοί τους έβαζαν να κάνουν κύκλους και τους εκβίαζαν για περισσότερα λεφτά. Κάποτε μπήκε σε μια βάρκα που βούλιαξε στη μέση του πελάγους, και χρειάστηκε να επιστρέψει στην ξηρά. Συνέχιζαν την οδύσσειά τους, κρυμμένοι και πεινασμένοι τις μέρες, βιαστικοί και εξαντλημένοι τις νύχτες. Ένα βράδυ με πανσέληνο έτρεξαν πάνω σε ένα παλιό ναρκοπέδιο, είδε τον αδελφό του να ανατινάζεται λίγα μέτρα μπροστά του. Μετά από καιρό ο αδελφός του θα γινόταν στοιχείο μιας λίστας – κάτι που ο ίδιος δεν θα μπορούσε να καταλάβει ποτέ. Με τα πολλά, έφτασε στη Δύση.

Αυτά έγιναν χρόνια πριν. Τώρα, στη νέα του ζωή, περνά τις μέρες του σε ένα φανάρι καθαρίζοντας τα τζάμια των αυτοκινήτων που περιμένουν το πράσινο. Φορά μακρυμάνικο πουκάμισο χειμώνα – καλοκαίρι, γιατί στον τόπο του μόνο οι πολύ φτωχοί δεν έχουν αρκετά λεφτά για να αγοράσουν το ύφασμα που χρειάζεται ένα ρούχο. Φορά και ένα ικετευτικό χαμόγελο και προσπαθεί να πείσει τους οδηγούς πόσο βρώμικα είναι τα τζάμια τους.

Οι οδηγοί του λένε αυστηρά όχι. Κάποιοι κάνουν ότι δεν τον βλέπουν και αφήνουν το αμάξι να τσουλήσει καθώς το ακουμπά. Άλλοι βάζουν μπρος τους υαλοκαθαριστήρες λες και αυτός είναι ένα μίασμα για το σεπτό όχημά τους, μια μύγα που σκοτώθηκε πάνω στο γυαλί. Και τον ξεχνάνε πολύ πριν έρθει το βράδυ, πριν βγουν να πιούνε ένα κρασί με φίλους από τα παλιά και να θυμηθούν τα χρόνια τους ως αριστεροί. Ταξιτζήδες τον βρίζουν και του φωνάζουν να γυρίσει στη χώρα του, και παιδιά στο πίσω κάθισμα μοντέρνων τζιπ αντιγράφουν το ύφος των γονιών τους και τον κοιτάνε σαν ανύπαρκτο. Οι μέρες του κυλάνε ίδιες, κουραστικές. Είναι εκτεθειμένος στον καιρό και στους ανθρώπους. Και πάλι, είναι πιο χορτάτος από όσο ήταν στην πατρίδα του.

Ώσπου μια μέρα είδε ένα τυπικό ζευγάρι που έφευγε για ταξίδι. Καθαρό, καινούργιο αυτοκίνητο, όμορφα ρούχα, όμορφα βλέμματα. Μοντέρνα ζωηράδα και ρυθμός της μεγαλούπολης. Η συνοδηγός κρατούσε ένα τουριστικό οδηγό της χώρας του, του τόπου του. Συζητούσαν για το πόσο γραφική είναι η ζωή ακόμη εκεί, πόσο αυθεντική και ανέγγιχτη από τον πολιτισμό. Πόσο υπέροχα θα είναι να πάνε, πόσο μοναδικά να περπατήσουν και να βιώσουν αυτό που οι ντόπιοι βιώνουν με τον αρχαίο πολιτισμό τους. Τι εμπειρία.

Εκείνος δάκρυσε. Οι επιβάτες συγκινήθηκαν. Τον συμπάθησαν. Του έδωσαν ένα ολόκληρο δίευρω. «Νοστάλγησε τον τόπο του, ο καημένος» είπαν. Και έφυγαν νιώθοντας καλοί άνθρωποι. Κι έμεινε αυτός ακίνητος ανάμεσα σε δυο λωρίδες κινούμενων αυτοκινήτων να δέχεται τα κορναρίσματα.

Δεν είχε νοσταλγήσει τον τόπο του. Δάκρυσε γιατί θυμήθηκε πως όταν ζούσε ακόμη την παλιά του ζωή, όταν ασφυκτιούσε, μπορούσε να ελπίζει ότι στερείται κάτι πανέμορφο. Και τώρα πια ήξερε πως αυτό δεν ήταν αλήθεια. Ο μετανάστης δεν νοσταλγεί την παλιά ζωή του, νοσταλγεί την ελπίδα που είχε όσο ζούσε την παλιά του ζωή. Την ελπίδα ότι μπορεί να υπάρξει κάτι καινούργιο, κάτι όμορφο, κάτι ανέμελο και για αυτόν. Στην καινούργια του ζωή, αυτό λείπει: η ελπίδα.

Προχώρησε προς το επόμενο αυτοκίνητο και χαμογέλασε ικετευτικά δείχνοντας το παμπρίτζ. Έτσι κι αλλιώς, έπρεπε να μαζέψει ένα ποσό για να πληρώσει τον αέρα της ημέρας, για να τον αφήνουν να λειτουργεί το πόστο, οπότε έπρεπε να συμμαζέψει το μυαλό του στο εδώ και τώρα. Παράτησε λοιπόν τις ελπίδες ή τις απουσίες τους και πρότεινε το χέρι του προς το παράθυρο του οδηγού. Άλλη ρεαλιστική επιλογή δεν είχε. Ποτέ του δεν είχε.